1978, Όταν οι Έλληνες τίμησαν την ηρωίδα τους

    

Η γυναίκα που έγινε σύμβολο του έθνους και 

ταύτισε το όνομά της με το αλβανικό έπος...  

Πάνδημο συλλαλητήριο, χωρίς ντουντούκες, χωρίς διοργανωτές...
                                       [είναι 11 Μαρτίου του χίλια εννιακόσια εβδομήντα οκτώ
και πλήθη στο δρόμο με δάκρυα στα μάτια, πλήθη που πενθούν...
                   [τρυφερός αποχαιρετισμός στην ηρωίδα του, απ' ένα ολόκληρο λαό.

"Μα ποιά ήτανε δαύτη?", ακούω δίπλα μου τον τρίτης γενιάς τουρίστα,
                           (όπως έμαθα μετά) εξαμερικανισμένο, τύποις Ελληνοαμερικανό.

Με τα μισοκορακίστηκα Αγγλικά μου και παρ' όλη τη συμμετοχή μου 

                   [στη λαϊκή θλίψη, θεώρησα υποχρέωσή μου, λίγα για κείνη να του πω :

"Ήταν Οκτώβρης φίλε μου... μαίνονταν ο Β΄παγκόσμιος  πόλεμος,

                                     [μόλις που είχα γεννηθεί, θάμουν δεν θάμουν επτά μηνών,

όταν προσβάλανε τα σύνορά μας τα οκτώ εκατομμύρια λόγχες*,

                                                                   [τα κανόνια και τ' αεροπλάνα των Ιταλών...

...του Μπενίτο του νέου ψωνισμένου καίσαρα Μουσολίνι

                                                             [που τόπαιζε απόλυτος άρχων της Μεσογείου, 

αφού διά της καταλήψεως της Αιθιοπίας και Αλβανίας είχε λαλήσει εντελώς,

             [κάποιοι είπαν ότι ονειρευόταν μέχρι και κατάκτηση όλης της υδρογείου.

                                                                                                          

Πως διαθέτει οκτώ εκατομμύρια λόγχες κόμπαζε για την στρατιωτική του ισχύ,

                                     [κι έγινε φόβος και τρόμος της οικουμένης, μη και θυμώσει !

Το παλαβό του όνειρο, Οκτώβρη του σαράντα ακολουθώντας, σειρά παίρνει
                       [η Ελλάδα κι επιτιθέμενος, από φανφάρες και απειλές θα ξεσαλώσει.

Από θραύσματα όλμου, πρώτος από την οικογένεια 
"πέφτει" ο πατέρας μου, που αμυνόταν με λίγους 
                                       [κατά πολλών, στην πρώτη τη γραμμή,
κι ακολουθεί ο ξάδελφος, ο θείος κι άλλοι των συνόρων 
Ακρίτες  Διγενήδες, μέχρις εσχάτων μαχομένων 
                             [μη και "περάσουν" οι νεοβάρβαροι από κει.   
   
Εχθροί, ουδέτεροι και σύμμαχοι σταυροκοπιούνται, 
ποιός να πιστέψει, λεν αποκλείεται να "κρατάν" 
                                            [οι Έλληνες τόσο, δεν είναι δυνατόν, 
όχι μόνο ν' αντιστέκονται μα ν' αντεπιτίθενται 
κι από πάνω, "είς τον πολυπληθή, και εκ συγχρόνων 
                                [όπλων εξοπλισμένον, Ιταλικόν στρατόν ! ?". 
 

"Αναστηθήκανε" λες και πολεμούν μαζί τού βάλτου οι αντάρτες,
                               [οι ευζώνοι μαχητές, οι ήρωες του Μακεδονικού Αγώνα,
καπετάνιοι Άγρας και Νικηφόρος κι ο καπετάνος Κάλας,
                      (που "διαγράφονται" από την Ιστορία αρχές του 21ου αιώνα). 
           
Το τραγούδι του Ζέζα (ψευδ. Παύλου Μελά), όλοι μαζί να τραγουδούν 

                                  [αρχίζουν, οι αναστημένοι του βάλτου Μακεδονομάχοι,

και σαν λιοντάρια ρίχνονται... να θυσιαστούν για την πατρίδα,

              [για δεύτερη φορά να πέσουνε "για αυτήν" ξανά και σ' άλλη  μάχη.

              "Σαν τέτοια ώρα στο βουνό, ο Παύλος πληγωμένος 

              μες στο νερό του αυλακιού ήτανε ξαπλωμένος.

              Για σύρε, Δήμο μου πιστέ, στην ποθητή πηγή μου,

              και φέρε μου κρύο νερό να πλύνω την πληγή μου.

              Σταλαματιά το αίμα μου, για σε Πατρίς, το χύνω,

              για νάχεις δόξα και τιμή, να λάμψεις σαν τον κρίνο.

              Είν' η Ελλάδα μας μικρή, μικρή και ζουλεμένη,

              μα ελευθεριά έχει πολλή! Μες στο κλουβί δεν μπαίνει!

              Παύλος Μελάς κι αν πέθανε, τ 'αδέλφια του ας ζήσουν,

              αυτά θα τρέξουνε μαζί για να τον αναστήσουν!"

Των ξεχασμένων πια ηρώων το τραγούδι, θαρρείς
                                    [τη "πειραγμένη" Ιστορία μας την κάνει αυτή να τρέμει
κι ο Παύλος, τελευταίος... ανασταίνεται κι αυτός 
                                                       [και πρώτος όπως και τότε στη μάχη μπαίνει.
Μαζί πια τώρα, αξιωματικοί του Ελλ. στρατού ως πολίτες,
                                   [νεοευζώνοι κι άκαπνοι χωρικοί, ζώντες κι αναστημένοι,
σα Σπαρτιάτες του Λεωνίδα όλοι οι Έλληνες επιτέλους.... 
                                                    [απ' τις λίγες τις φορές, σαν μιά γροθιά ενωμένοι
αφού αμύνθηκαν του πατρίου εδάφους τώρα με την κραυγή "αέρα"
                                              [στού φαντασμένου καίσαρα τις λεγεώνες εξορμούν,
και τα βουνά τα χιονισμένα απ' τις κραυγές των Ιταλών, με σηκωμένα χέρια,
                                                      [ στη γλώσσα τους "Μπέλα Γρέτσια"* αντηχούν.  

Κι όταν στο μέτωπο απ' τα μετόπισθεν Της Βέμπο η φωνή φτάνει...

                    [και τραγουδά "Ελληνες λεβέντες μπήκανε μες στη Κορυτσά"
χίλιοι παιάνες των Σπαρτιατών λες την συνοδεύουν,
                                                           [και οι ηρωικοί τσολιάδες μας παίρνουν φωτιά.

Τα "αμύνεσθαι περί πάτρις", "νύν υπέρ πάντων ο αγών",
                                                         ["υπέρ βωμών και εστιών" και "ή Ταν ή επί Τας"
είναι στα στόματα όλων των μαχητών και "η τραγουδίστρια της Νίκης
                  [ακούγεται υπεράνω ορέων, θαλασσών, έως της Πίνδου τάς κορυφάς".
______________________________________________________________________

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Εν Κορυτσά τη 22 Νοεμβρίου 1940 ώρα 13.00 

Έν όνόματι τού Βασιλέως τών 'Ελλήνων Γεωργίου τού Β' καί 
τής 'Ελληνικής κυβερνήσεως, άναπετάσσω την 'Ελληνική Σημαίαν, 
άνακηρύσσω καί αύθις τήν πόλιν τής Κορυτσάς έλευθέραν καί 
καλώ τόν λαόν αύτής είς ύποταγήν πρός τούς 'Ελληνικούς Νόμους  

Πρώτος Φρούραρχος Κορυτσάς
Δημήτριος ΘεοδωράκηςΑντισυνταγματάρχης Πεζικού 
53/ΙΙ Συντάγματος
 

* 22 Νοεμβρίου 1940, Ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη των Ελλήνων εναντίον των δυνάμεων του Άξονα.  Άνδρες του ελληνικού στρατού μπαίνουν στην Κορυτσά, όπου βρισκόταν ένα από τα αρχηγεία των Ιταλών.

Ο πρώτος αξιωματικός που μπήκε στην πόλη ήταν ο έφεδρος αντισυνταγματάρχης πεζικού, Δημήτριος Θεοδωράκης. 

Η υποδοχή των Ελλήνων στρατιωτών ήταν πανηγυρική. Οι εκδηλώσεις χαράς των κατοίκων ήταν πρωτοφανείς. Ζητωκραυγές, πανηγυρισμοί, κωδωνοκρουσίες, χειροκροτήματα και ελληνικές σημαίες. Παντού ακούγονταν φωνές “Ζήτω το έθνος, ζήτω η Ελλάς”. 

Οι στρατιώτες, που οι περισσότεροι δεν είχαν ταξιδέψει έξω από τα χωριά τους, αντιμετώπισαν με τεράστια έκπληξη τους κατοίκους. Δεν περίμεναν ότι μιλούσαν ελληνικά και ένιωθαν απελευθερωτές. Οι Βορειοηπειρώτες τους υποδέχθηκαν με αγκαλιές, φαγητά, ποτά, γλυκά και τους προσκαλούσαν να πάνε στα σπίτια τους....

_________________________________________________________________

                                                            συνεχίζεται

Μπορείτε να παρακολουθήσετε το "ήλθα.. είδα.. δεν ενίκησα" (1939 - 2019) 
από την αρχή  πατήστε εδώ

* Το "ήλθα.. είδα.. δεν ενίκησα" είναι το 3ο μέρος της τριλογίας
''ιστορίες & υστερίες της Ιστορίας'' και αναφέρεται στα χρόνια 1939 - 2019.
Συνεργάστηκαν οι Π. Β. Ματαράγκας και Κ. Γ. Ραπακούλια
_______________________________________________________________

 * Ζέζας Μίκης, ψευδώνυμο του Παύλου Μελά. Οργάνωσε το αντάρτικο στη Μακεδονία. Ένα από τα επτά παιδιά του ηπειρώτη έμπορου Μιχαήλ Μελά και της Ελένης Βουτσινά, κόρης εύπορου κεφαλλονίτη εμπόρου από την Οδησσό.
Η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από τον Παρακάλαμο Πωγωνίου της Ηπείρου, όπου ακόμη σώζονται τα ερείπια του οικογενειακού πύργου.
Η οικογένεια του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1874 και κατοίκησε σε ένα κτήριο της οδού Πανεπιστημίου, που σήμερα αποτελεί το μέγαρο της Αθηναϊκής Λέσχης.
Ο πατέρας του δαπάνησε σημαντικό μέρος της οικογενειακής περιουσίας στον αγώνα, ασχολήθηκε με την πολιτική, έγινε κατά περιόδους δήμαρχος Αθηναίων και βουλευτής Αττικής.
Το 1885 ο Π. Μελάς τελείωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και τον επόμενο χρόνο εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, απ' όπου αποφοίτησε ως ανθυπολοχαγός το 1891.
Παράλληλα γνώρισε τη Ναταλία Δραγούμη, κόρη του πολιτικού και μέλλοντα πρωθυπουργού Στέφανου Δραγούμη και αδελφή του Ίωνα Δραγούμη.
Ο Στέφανος Δραγούμης ήταν επίσης φλογερός πατριώτης και είχε εμφυσήσει στα παιδιά του αντίστοιχα ιδανικά. Ο Μελάς και η Δραγούμη παντρεύτηκαν τον Οκτώβριο του 1892.

* Καπετάν Άγρας ή Τέλλος Άγρας, ψευδώνυμο του Σαράντου Αγαπηνού. Έλληνας αντάρτης που έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα. Ο Σαράντος καταγόταν από ιστορική οικογένεια των Γαργαλιάνων, την οικογένεια των Αγαπηνών, η οποία είχε σημαντικό ρόλο κατά την Επανάσταση του 1821.
Αν και τυπικά δηλώνονται ως τόπος γέννησής του οι Γαργαλιάνοι Μεσσηνίας, ο πραγματικός τόπος γέννησής του, το 1880, ήταν το Ναύπλιο, στο οποίο υπηρετούσε τότε, ως Εφέτης, ο Γαργαλιανιώτης πατέρας του Ανδρέας Αντωνίου Αγαπηνός, ο οποίος εν τέλει αποφάσισε να τον εγγράψει στα μητρώα αρρένων των Γαργαλιάνων Μεσσηνίας.
Ο προπάππος του Αντώνιος Αγαπηνός ήταν έφορος της επιμελητείας του Αγώνα του 1821.
Ο αδελφός τού παππού του, ο Διονύσιος Αγαπηνός, ήταν οπλαρχηγός και επικεφαλής 100 περίπου Γαργαλιανιωτών, με τους οποίους συμμετείχε σε διάφορες μάχες του Απελευθερωτικού Αγώνα, όπως στα Δερβενάκια, στην εκστρατεία των Αθηνών, στην μάχη που έγινε στην περιοχή των Παλαιών Πατρών και στην πολιορκία του Νιόκαστρου στην Πύλο.
Τόσο ο παππούς του καπετάν Άγρα, όσο και ο αδελφός του παππού του, υπογράφουν ως δημογέροντες των Γαργαλιάνων σε διάφορα έγγραφα της εποχής τους. Ο δε Διονύσιος Αγαπηνός ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Ο Σαράντος Αγαπηνός είχε επίσης δυο αδελφούς, τον Αντώνη Αγαπηνό (Τρίπολη 1877 – Σύρος 1923) και τον Νίκο Αγαπηνό (Ναύπλιο 1890 – Μπένι Σουέφ Αιγύπτου 1947).
Το 1901, ο Σαράντος αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων και τοποθετήθηκε στη φρουρά της Αθήνας.
Η επιθυμία του να προσφέρει ουσιαστικότερες υπηρεσίες στην πατρίδα τον ώθησε μετά από λίγους μήνες στην εθελούσια κατάταξή του στα στρατιωτικά σώματα που αγωνίζονταν στη Μακεδονία εναντίον των Βουλγάρων κομιτατζήδων.
Σε πολύ νεαρή ηλικία κατόρθωσε να διοριστεί αρχηγός ενός ανταρτικού σώματος, το οποίο προετοίμαζε στο Βόλο ο καπετάν Ακρίτας (Κωνσταντίνος Μαζαράκης). 

Στο Βάλτο των Γιαννιτσών μπήκε ώς αντάρτης με το βαθμό του υπολοχαγού και πρωτοστάτησε στις συμπλοκές με τους κομιτατζήδες στο στρατηγικό αυτό σημείο, χωρίς να τον λυγίζουν οι τραυματισμοί και οι αρρώστιες του βάλτου.
Στις 5 Ιουνίου 1907 ο Βούλγαρος βοεβόδας Ζλάταν εκμεταλλεύτηκε το ήθος και την τιμιότητα του Άγρα και, αφού τον κάλεσε άοπλο να συμφιλιωθούν, τον αιχμαλώτισε και τον κρέμασε κοντά στο Τέχοβο (Καρυδιά), Εδέσσης της Π. Ε. Πέλλας. Η ιστορία του απαθανατίστηκε σε τραγούδια, αλλά και στο μυθιστόρημα «Στα μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα.

 

Από αριστερά προς τα δεξιά οι καπεταναίοι -
αντάρτες Κάλας (αριστερά), Τέλλος Άγρας (κέντρο) και
Νικηφόρος (δεξιά) σε φωτογραφία, στα μέσα του 1906.

* Καπετάν Νικηφόρος, ο αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού Ιωάννης Δεμέστιχας.  

Γόνος των Δεμεστιχαίων, από τον Κότρωνα Μάνης, γιος του Συνταγματάρχου Νικολάου Δεμέστιχα και της Αικατερίνης Grill, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1882.
Εισήλθε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το 1896, απεφοίτησε το 1900 ως μάχιμος σημαιοφόρος και λίγα χρόνια αργότερα έλαβε μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα, ως αρχηγός σώματος στη Λίμνη των Γιαννιτσών, με την επωνυμία Καπετάν Νικηφόρος.

 

* Καπετάν Κάλας, ο υπολοχαγός πεζικού του Ελληνικού στρατού Κωνσταντίνος Σάρρος. Αρχηγός του δυτικού τμήματος της λίμνης των Γιαννιτσών....

* Σοφία Βέμπο, την είπαν "Τραγουδίστρια της Νίκης", Κορυφαία Ελληνίδα ερμηνεύτρια και ηθοποιός της οποίας η καλλιτεχνική πορεία εκτείνεται από το Μεσοπόλεμο έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και τη δεκαετία του ’50. (Καλλίπολη Ανατολικής Θράκης, 10 Φεβρουαρίου 1910 – Αθήνα, 11 Μαρτίου 1978)
Το πραγματικό της όνομα ήταν Σοφία Μπέμπου, μα το κοινό τό πρόφερε Βέμπο εσφαλμένα παραποιώντας το. Κάνοντας και τις απαραίτητες νόμιμες διαδικασίες το υιοθετεί.

Είναι 28 Οκτωβρίου του 1940, 10.00 ώρα και το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του Ζαππείου θα συνέχιζε με αναμετάδοση τραγουδιών της Σ. Βέμπο, ο εκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος διακόπτει τη ροή του προγράμματος και προβαίνει στην ιστορική εκείνη ανακοίνωση της επίθεσης των ιταλικών δυνάμεων κατά της Ελλάδας και την άμυνα των ημετέρων. Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος είχε αρχίσει...

 

Όλες οι επιθεωρήσεις προσάρμοσαν τη θεματική τους στην πολεμική επικαιρότητα και τα τραγούδια επαναγράφονται με πατριωτικούς στίχους.
Η Βέμπο τραγουδά "Παιδιά της Ελλάδος παιδιά...", τραγουδά σατιρικά, πολεμικά, τραγούδια.
Γίνεται, είναι η εθνική φωνή που εμψυχώνει τους Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο και συγκλονίζει το πανελλήνιο. Την ίδια εποχή, σε μία συμβολική πράξη, προσφέρει στο Ελληνικό Ναυτικό 2.000 χρυσές λίρες. Με την είσοδο των ναζιστικών στρατευμάτων στην Αθήνα φυγαδεύεται μεταμφιεσμένη σε καλόγρια στη Μέση Ανατολή, όπου συνεχίζει να τραγουδά για τα εκεί ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα.   

Τη βραδιά του Πολυτεχνείου η Βέμπο ανοίγει το σπίτι της και κρύβει φοιτητές τους οποίους αρνείται να παραδώσει όταν η ασφάλεια χτυπά την πόρτα της.
  
Όταν πέντε χρόνια αργότερα πεθαίνει από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 11 Μαρτίου του 1978, η κηδεία της μετατρέπεται σε μια "γιορτή αποχωρισμού, μια "διαδήλωση αποχαιρετισμού".
Εκείνη τη μέρα ο Ελληνικός λαός αποθεώνει την ηρωίδα του. 

* Οι Εύζωνοι (ευ + ζώνες = οι καλά ζωσμένοι) είναι επίλεκτοι στρατιώτες του ελληνικού στρατού, ευρύτερα γνωστοί ως τσολιάδες, από τη στολή που καθιερώθηκε επίσημα από τον Βασιλέα Όθωνα της Ελλάδας, την οποία έφερε και ο ίδιος σε επίσημες εμφανίσεις.

Μέσα από την ιστορική δράση των ευζωνικών ταγμάτων, οι εύζωνες έχουν αναχθεί σε σύμβολα γενναιότητας για τον ελληνικό λαό. 

Στις μέρες μας «εύζωνες» καλούνται οι στρατιώτες της Προεδρικής Φρουράς, οι οποίοι εκτελούν αποστολές συμβολικού χαρακτήρα, με κεντρική τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη και του Προεδρικού Μεγάρου. 


* Παιάνας, συνώνυμο με το σύγχρονο Εμβατήριο. Βαδίζοντας προς το πεδίο της μάχης, οι αρχαίοι σπαρτιάτες πολεμιστές έψαλλαν όλοι μαζί έναν πολεμικό παιάνα, τον καλούμενον και “Ανδρείας ...



   ήλθα.. είδα... δεν ενίκησα